TSSB

Travma sonrası stres bozukluğu

Savaşlar ,çatışmalar, trafik kazaları,işkenceye  maruz kalma, terörizm,taciz ve 

tecavüzler,doğal veya diğer afetler ve yaşanan tüm şiddet olayları bedensel yaralanmalardan daha çok ruhsal yaralanmalara neden olabilir.

Travma sonrası stres bozukluğu (tssb) kişinin aşırı travmatik bir durumla karşılaşması yaşaması duyması görmesi sonrasında ortaya çıkan çok ciddi ruhsal belirtiler kümesidir.

Kişiler bu travma sonrasında korku,huzursuzluk , tedirginlik,çaresizlik hissi, uykuya dalmakta ve sürdürmekte zorluken ufak bir sesten etkilenme ve irkilme yerinde duramama gibi  belirtiler yaşayabilir.

 Ancak asıl önemli belirti kişinin gündüz hayalinde, gece rüyasında devamlı  travmatik olaylar yaşamasıdır.kişinin tedavi olmasından sonra yaşanan yeni bir travma TSSB’in tüm belirtilerinin yeniden alevlenmesine neden olabilir.

TSSB’nin yaşam boyu yaygınlığının %8-10 arasında olduğu  tahmin edilmektedir.

TSSB BELİRTİLERİ

·        Kişinin gerçek bir ölüm ya da ölüm tehdidi,ağır yaralanmaya veya başkasının bir şekilde ölmesine,öldürülmesine,yaralanmasına tanık olması ve buna bağlı aşırı korku, çaresizlik,dehşete düşme hali yaşanması. Bu durumu yaşayan, duyan veya tanık olan çocuklarda ajitasyon veya normal dışı amaçsız anlaşılmaz davranışları görülmesi.

·        Tedirginlik,sinirlilik,olayın gündüz hayalinde,gece düşünde yaşanması olayı düşündüren çağrışımlardan kaçınma gece kabusları, devamlı bir sıkıntı hissi.

·        Yaşanan olayların hatırlatan düşünce ,duygu ve davranışlardan uzak durma,anıları uyandıran etkinlik ve kişilerden uzak durma ,olayı unutmaya çalışma insanlardan uzaklaşma içe çekinme,

·        Uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte zorluk  aşırı huzursuzluk öfke patlamaları dikkatini toplayamama aşırı uyarılma,aşırı irkilme tepkileri. Bu tepkileri üç aydan kısa sürerse “ akut stres bozukluğu” üç aydan fazla sürerse “kronik stres bozukluğu” olarak isimlendirilir.

Hastalığın seyri ve sonuçları

Tssb çoğunlukla travmadan bir süre sonra ortaya çıkmaktadır. Bazen uzun sürede de ortaya çıkabilir.Zaman içinde belirtilerde azalma ya da artmalar olabilir.

Stresli dönemlerde yakınmalar artabilir.Hastaların %30’u tedavisiz kendiliğinden iyileşebilir. 

Hastaların %20 ‘sinde orta derecede %40 ‘ında hafif belirtiler görülürken,yaklaşık %10’unda kötüleşme olabilir.Hastaların %50 ‘si iyleşir.

Tedavi

Kendiliğinden iyileşme ihtimali söz konusu olmakla birlikte iştahsızlık,tedirginlik,huzursuzluk,uyku terörü,işlevsellikte bozulma gibi sorunlar eşlik ettiğinde mutlaka tedavi düzenlenmesi gerekir

Psikoterapiler özellikle bilişsel davranışçı terapi başta olmak üzere bireysel ve grup terapileri TSSB tedavisinde önemli rol oynar.

Özellikle çocuk yaş grubunda kendini sözlü ifade etmekte yaşanan güçlükler nedeniyle tanı ve tedavi gecikebilir.çocuklar yaşadıkları travma hakkında konuşmayı reddedebilir,kendilerine özgü belirtiler gösterebilir.

Çocuklar sanıldığı gibi travmanın etkisinden çabuk kurtulamamakta ve normal yaşantılarına dönmemektedirler.

Travmadan ileri derecede etkilenen çocuklarda,erişkinlerden farklı olarak olayı tekrar tekrar yaşama kabuslar görme gibi belirtiler yerine yaşanan travmayı  içeren oyunları tekrar tekrar oynama, oyunların konusunun hep bu durumla ilgili olması, sosyal ilişkilerde  azalma,içe kapanma ,donukluk yeni yeni korkuların ortaya  çıkması sinirlilik ve saldırganlık gibi belirtiler görülebilir.

Grup terapisi ise çocuğun yalnız olmadığını benzer korkuları yaşayan başka kişilerinin de olduğunu ve onların nasıl baş ettiği görmesi açısından önemlidir.